Managerowie odgrywają niezwykle istotną rolę w każdym przedsiębiorstwie. W końcu to oni, a dokładniej mówiąc ich styl zarządzania, wpływają na motywację i efektywność pracowników. Odpowiedni sposób kierowania to podstawa dobrze prosperującego przedsiębiorstwa, dzięki temu bowiem pracownicy czują się docenieni i z przyjemnością wykonują swoje codzienne obowiązki. Nie jest tajemnicą, że istnieją różne style przywództwa. Dziś omówimy te najbardziej powszechne i opowiemy, czym się charakteryzują. Zapraszamy do artykułu!
Style przywództwa w biznesie
Koncepcje i style przywództwa są odmienne i nieco różnią się między sobą. Każdy manager ma swój styl zarządzania, jednak można przyjąć, że wyróżniamy kilka najbardziej charakterystycznych sposobów zarządzania zespołem. Jakie wyróżniamy style kierowania? Czym się one charakteryzują i czego dotyczą?
Warto zacząć od tego, że styl przywództwa to po prostu sposób, w jaki przełożony postępuje w stosunku do podwładnych. Styl ten w zdecydowanej większości przypadków odzwierciedla cechy osobowościowe kierownika bądź jego nabyte przekonania o skutecznym zarządzaniu ludźmi. A będąc jeszcze bardziej precyzyjnym można powiedzieć, że styl kierowania równie często jest wypadkową zarówno cech osobowościowych kierownika, jak i cech osobowościowych jego podwładnych, jednocześnie uwzględniając strukturę zespołu.
Można także przyjąć, że styl przywództwa będzie zależał od doświadczenia i wiedzy przełożonego. Niejednokrotnie koncepcja zarządzania zależna jest także od wielu czynników sytuacyjnych oraz wyzwań czy problemów, z którymi w danym czasie mierzy się nie tylko konkretny zespół, ale również cała organizacja.
Przyjrzyjmy się zatem podstawowym stylom przywództwa.
Podstawowe style przywództwa
W teorii istnieją trzy podstawowe style przywództwa. Oczywiście w praktyce ciężko jest znaleźć osobę, która w 100% wpisuje się w jeden, konkretny styl. W zdecydowanej większości przypadków jednak przewaga cech stylu zarządzania pozwala na dopasowanie go do danego wzorca. Najczęściej koncepcja przywództwa wynika z cech osobistych danego kierownika, bywa jednak, że musi on dostosować swój sposób zarządzania do zasad i profilu organizacji, w której jest zatrudniony.
Do trzech podstawowych stylów przywództwa zaliczamy:
- styl demokratyczny – mamy z nim do czynienia wtedy, gdy organizacja wyznacza jeden główny cel dla wszystkich pracowników. W związku z tym zdanie i opinia każdego z zatrudnionych jest równie ważna i brana pod uwagę w procesach decyzyjnych. W stylu demokratycznym bardzo ważna jest odpowiednia komunikacja między kierownikami a pracownikami. Dzięki temu, że zatrudnieni wiedzą, że ich zdanie się liczy, są zmotywowani i zaangażowani w codzienne obowiązki zawodowe. Jedną z głównych wad tego stylu zarządzania jest długość podejmowania decyzji. Każdą sprawę należy bowiem omówić i przedyskutować ze wszystkimi pracownikami, co sprawia, że jest to proces bardzo czasochłonny
- styl liberalny – o tym stylu mówimy wtedy, gdy managerowie ograniczają się wyłącznie do zapewnienia swoim podwładnym narzędzi do pracy. Oczywiście mogą oni pomóc im w rozwiązywaniu problemów, czy zasugerować jakieś rozwiązanie, ale tylko wówczas, gdy pracownicy poproszą o pomoc. Niektórzy ówcześni badacze dywagują nad tym, czy styl liberalny można w ogóle nazywać stylem zarządzania, bowiem kierownicy nie angażują się zbyt mocno w pracę podwładnych – nie doceniają ich sukcesów, nie rozliczają z wyników, nie krytykują jakości pracy. Można więc spotkać się z opiniami, że styl liberalny w dłuższej perspektywie może zaszkodzić organizacji, głównie ze względu na fakt, że może doprowadzić do sytuacji, w której pracownicy są mocno zagubieni i zdezorientowani. Nie wiedzą, jaki sposób pracy jest najbardziej efektywny ani czy wykonują swoje obowiązki w prawidłowy sposób.
- styl autokratyczny – o tym stylu mówimy wtedy, gdy obserwujemy brak zaufania kierownika do swoich pracowników. Dzieje się tak, ponieważ przełożony wychodzi z założenia, że pracownicy, nad którymi nie będzie sprawował odpowiedniej kontroli, nie będą wykonywali swoich obowiązków rzetelnie i prawidłowo. W związku z tym każdy z zatrudnionych otrzymuje ściśle wytyczone zadania, z których następnie jest skrupulatnie rozliczany. Jednym z największych minusów stylu zarządzania autokratycznego jest brak wychodzenia z inicjatywą i brak kreatywności wśród pracowników – niestety nie mają oni zbytniej możliwości, aby wychylić się przed szereg, muszą w określony sposób realizować swoje obowiązki.
Style przywództwa Golemana
Wymienione powyżej style zarządzania zaliczamy do standardowych. Według amerykańskiego psychologa Daniela Golemana powinno wymienić się jeszcze pięć dodatkowych typów stylów przywództwa:
- styl trenerski – czyli coaching. Według tego stylu kierownik największy nacisk kładzie na rozwój swoich pracowników. W związku z tym dostosowuje on do swoich podwładnych zarówno obowiązki, jak i sposoby motywowania pracowników. Dzięki temu, że kierownik jest zaangażowany i regularnie odbywa rozmowy z pracownikami, dokładnie zna mocne strony i obszary do rozwoju swoich podwładnych – wie więc, w których zadaniach czują się oni najlepiej oraz na co kłaść największy nacisk. Ten styl zarządzania bardzo dobrze wpływa na pracowników – wiedzą oni bowiem, że pracodawcy zależy na ich rozwoju i doskonaleniu kompetencji, co pozytywnie wpływa na motywację do pracy.
- styl afiliacyjny – przełożeni, którzy reprezentują ten styl przywództwa bardzo mocno dbają o stworzenie pozytywnej, przyjaznej atmosfery w miejscu pracy. Aby odpowiednio zagospodarować tę przestrzeń, kierownik chwali podwładnych i utrzymuje z nimi bardzo dobre, przyjacielskie wręcz relacje. Styl afiliacyjny niesie więc za sobą ryzyko, że pracownicy spoczną na laurach i przestaną się starać.
- styl wizjonerski – ten styl, jak sama nazwa wskazuje, charakteryzuje się tym, że kierownik prezentuje podwładnym swoją wizję, a ci mają dostosować się do jego planów – po to, by sukcesywnie wizję tę realizować. W tym wypadku nie można jednak mówić o typowym delegowaniu zadań. W związku z tym, że wizja jest powszechnie znana, to każdy z pracowników powinien wiedzieć, w którą stronę ma podążać i jakie zadania realizować.
- styl procesowy – ten styl zarządzania zakłada, że kluczowe dla organizacji jest terminowe i skrupulatne wykonywanie zadań. W związku z tym kierownik określa nie tylko styl, ale i plan pracy, a wszyscy zatrudnieni muszą się do tych zasad dostosować.
- styl nakazowy – w zasadzie styl nakazowy przejawia wszystkie znamiona stylu autokratycznego, który opisaliśmy w poprzednim rozdziale.
Osobowość a styl zarządzania
Pewnie wiele osób zadaje sobie teraz pytanie, które style przywództwa w organizacji są im najbliższe. Aby znaleźć odpowiedź na to pytanie, wystarczy nieco zagłębić się w siebie. Okazuje się bowiem, że to nasza osobowość w dużej mierze determinuje to, z którym stylem zarządzania będziemy się utożsamiać.
Dla przykładu, osoby, które są bardzo empatyczne i zależy im na relacjach międzyludzkich z pewnością będą bliższe stylowi demokratycznemu bądź trenerskiemu niż stylowi nakazowemu. Z kolei mocne charaktery, tzw. urodzeni przywódcy, mogą wykazywać więcej cech przypisywanych stylowi autokratycznemu bądź wizjonerskiemu.
Osoby, które chcą zagłębić się w ten temat bardziej, powinny zainteresować się np. teorią osobowości, która wskazuje jakie konkretne cechy charakteru są powiązane z danym sposobem zarządzania pracownikami.
Jaki powinien być dobry menager
Dobry i skuteczny menadżer to osoba, która posiada nie tylko cechy przywódcze, ale również odpowiednią wiedzę i konkretne umiejętności, które są niezbędne do kierowania zespołem. Oczywiście ciężko jest wskazać konkretne i wymagane cechy charakteru, które musi posiadać manager bowiem każdy zespół jest inny. Niewątpliwie jednak istnieją atrybuty, które zdecydowanie ułatwiają zarządzanie pracownikami. Zaliczamy do nich m.in.:
- uczciwość – szczerość wobec pracowników to bardzo pożądana cecha współczesnego lidera,
- sprawiedliwość – kierownik musi być obiektywny – nie może nagradzać pracowników wyłącznie za sympatię, a jedynie za osiągane wyniki.
- stanowczość – lider być wymagający i musi egzekwować realizację celów i zadań przez podwładnych,
- entuzjazm – pozytywny stosunek do pracy i wykonywanych obowiązków powinien wyróżniać kierownika, w końcu przykład idzie z góry,
- pokora – to bardzo istotna cecha, lider musi bowiem umieć przyznać się do błędu.
Odpowiednie zarządzanie kluczem do sukcesu
Koncepcje i style przywództwa różnią się między sobą. Czy istnieje jeden, na którym powinniśmy się wzorować? Niekoniecznie. Warto czerpać inspirację i wdrażać rozwiązania, które są dobre i skuteczne, jednak nie można zapominać, że najlepszy styl zarządzania w organizacji to taki, który jest zgodny z naszym system wartości i który pasuje do naszych pracowników. Aby podnosić swoje kwalifikacje w tej kwestii, warto uczęszczać na regularne szkolenia kadry menadżerskiej. Wiedzy i informacji nigdy za dużo 🙂 Powodzenia!