Zarządzanie zespołem wielokolorowym. Jak skutecznie motywować i kierować różnymi typami osobowości? 

Zarządzanie i motywowanie pracowników to kluczowe elementy efektywnej działalności każdej organizacji. Menedżerowie i liderzy odgrywają istotną rolę w kierowaniu zespołem oraz w inspirowaniu pracowników do osiągania wyznaczonych celów. Skuteczne zarządzanie i motywowanie wpływają na wydajność pracy, zaangażowanie pracowników, a także ogólny sukces firmy. Oczywiście nie jest to wcale proste zadanie, ponieważ w miejscu pracy spotykamy się z różnorodnością osobowości. Każdy pracownik posiada unikalny zestaw cech, predyspozycji, preferencji, stylu pracy i sposobu komunikacji, a rolą menedżera jest zdiagnozowanie i dostosowanie motywacji do konkretnych typów osobowości.

Dlatego dziś skupimy się na tym, jak skutecznie motywować i kierować pracownikami o różnym typie osobowości. Skoncentrujemy się na roli zarządzania i motywacji w miejscu pracy, a także na wyzwaniach, jakie stwarza różnorodność osobowości w zespołach. 

Jakie typy osobowości wyróżniamy? Krótka charakterystyka.

Chcąc dokładnie wyjaśnić, jaki wpływ ma osobowość na funkcjonowanie w pracy, musimy przez chwilę skupić się na skomplikowanych zagadnieniach naukowych. Ale nie martw się – postaramy się wyjaśnić to, co najważniejsze w najprostszych słowach.

Osobowość to zestaw cech i innych elementów, które wpływają na nasze zachowanie, decyzje i nastroje. Przez wieki pojawiło się wiele teorii dotyczących osobowości, w tym najbardziej znane cztery temperamenty Hipokratesa, szesnaście typów osobowości stworzonych przez Junga, cztery kolory osobowości Ericksona czy sześć typów osobowości według Hollanda.

Zaczynając jednak od początku – według Hipokratesa, starożytnego greckiego lekarza i filozofa, istniały cztery podstawowe typy osobowości, które były związane z czterema rodzajami cielesnych płynów, znanych jako „soki”. Te typy osobowości były nazywane temperamentami, a wśród nich wyróżniamy:

• typ melancholika – melancholik to typ społeczny uważany za introspektywnego, powściągliwego i refleksyjnego. Ma tendencję do bycia skoncentrowanymi na swoich myślach i emocjach. Melancholicy są twórczy i skupieni na szczegółach, lubią porządek i bezpieczeństwo, cechuje ich także poczucie odpowiedzialności. Mogą być skłonni do pesymizmu i nadmiernego rozważania.
• typ choleryka – choleryków uważa się za energicznych, aktywnych i zdecydowanych. Mają tendencję do bycia pewnymi siebie, asertywnymi i często przejmują inicjatywę. To bez wątpienia typ przywódczy. Cholerycy mogą być także impulsywni i skłonni do wybuchów gniewu. 
• typ flegmatyka – flegmatycy są spokojni, cierpliwi i zrównoważeni. Są opanowani i niechętni do konfliktów. Flegmatycy mogą czasem wydawać się apatyczni, lubią rutynę, działają według ustalonych zasad, lubią porządkować i strukturalizować swoje działania. 
• typ sangwinika – sangwinicy są uważani za żywiołowych, towarzyskich i radosnych. Mają tendencję do bycia optymistami, są pełni energii i chętni do interakcji z innymi. Sangwinika cechuje łatwość nawiązania kontaktów, lubi pracę z ludźmi. Sangwinicy mogą być nieco chaotyczni.

Jednak jak już wspomnieliśmy, typologie osobowości nie ograniczają się wyłącznie do podejścia zaproponowanego przez Hipokratesa. Ważna jest także teoria stworzona przez Carla Gustava Junga – szwajcarskiego psychiatrę i psychologa. Według niego główne typy osobowości bazują na podziale na ekstrawertyków i introwertyków. Jednak dalej sprawa się już nieco komplikuje – Jung wyodrębnił bowiem także rodzaj myślący i czujący oraz postrzegający i oceniający. W sumie te pary mogą stworzyć aż 16 typów osobowości. 

Wspomnieć należy także o Thomasie Eriksonie, szwedzkim psychoterapeucie, który opracował teorię opartą na czterech kolorach osobowości, symbolizujących różne cechy charakterystyczne dla ludzi. Te cztery kolory to:

• czerwony – osoby o dominującym czerwonym kolorze osobowości są często ekstrawertyczne, aktywne i energetyczne. Są zdecydowane, asertywne i lubią podejmować inicjatywę. Czerwoni są bezpośredni w komunikacji. Mówią to, co myślą, i dążą do celów bez zbędnego owijania w bawełnę. W pracy często są liderami, którzy dobrze radzą sobie z podejmowaniem decyzji i kierowaniem zespołem. Lubią wyzwania, konkurencję i kontakty z ludźmi.
• żółty – osoby o dominującym żółtym kolorze osobowości są zwykle pełne optymizmu, pełne entuzjazmu i kreatywne. Lubią kontakty z innymi ludźmi (wyjazd integracyjny nigdy nie będzie dla nich problemem :)) i są otwarte na nowe doświadczenia. Żółci lubią rozmawiać z ludźmi, słuchać ich i dzielić się pomysłami. Ich mocną stroną jest komunikatywność i zaraźliwy entuzjazm. Lubią pracę zespołową i twórcze projekty. Są pomysłowi i potrafią inspirować innych swoją pasją.
• zielony – osoby o dominującym zielonym kolorze osobowości są spokojne, rozważne i skupione na analizie. Są precyzyjne, dokładne i lubią zgłębiać szczegóły. Zieloni są zazwyczaj spokojni i cierpliwi w rozmowach. Lubią dyskutować na tematy wymagające głębszej analizy. W pracy z danymi czują się jak ryba w wodzie. Lubią pracę, która wymaga dokładności i zaawansowanej wiedzy, unikają zawodów związanych z twórczością czy kreatywnością.
• niebieski – osoby o dominującym niebieskim kolorze osobowości są empatyczne, pomocne, wrażliwe na emocje i potrzeby innych. Ich mocną stroną jest umiejętność słuchania innych. Są towarzyscy i potrafią tworzyć głębokie relacje. Dobrze czują się w pracy z ludźmi, zwłaszcza w roli doradców, terapeutów czy mediatorów. Lubią pomagać innym i rozwiązywać konflikty.

Warto zaznaczyć, że w rzeczywistości większość ludzi ma w sobie elementy każdego z tych kolorów, ale zwykle jeden kolor dominuje i wpływa na ich zachowanie i preferencje.

Na sam koniec jeszcze jeden podział stworzony przez Johna L. Hollanda, psychologa zajmującego się doradztwem zawodowym. Holland stworzył teorię zawodowych osobowości. Ten model opisuje 6 typów zawodowych osobowości, które są oparte na preferencjach i cechach osobowości ludzi. Typy osobowości zawodowych wyróżnione według Hollanda to:

• typ realistyczny  – osoby o realistycznym typie osobowości są praktyczne, zrównoważone i skoncentrowane na wykonywanej pracy. Lubią pracować z przedmiotami i rozwiązywać konkretnie zadania. Takie osoby często wybierają zawody związane z pracą fizyczną, inżynierią, rolnictwem lub rzemiosłem.
• typ badawczy – osoby o badawczym typie osobowości są ciekawe, kreatywne i lubią rozwiązywać problemy. Interesują się nauką, analizą danych i badaniami. Takie osoby często pracują jako naukowcy, inżynierowie lub analitycy danych.
• typ artystyczny – osoby o artystycznym typie osobowości są kreatywne i ekspresyjne. Lubią tworzyć, projektować i wyrażać siebie przez sztukę i kulturę. Artyści często pracują w dziedzinach sztuki, literatury, muzyki, teatru lub projektowania.
• typ społeczny – osoby o społecznym typie osobowości są empatyczne, komunikatywne i lubią pomagać innym. Interesują się relacjami międzyludzkimi i pracą z ludźmi. Takie osoby często wybierają zawody w dziedzinie opieki zdrowotnej, edukacji, doradztwa lub pracy socjalnej.
• typ przedsiębiorczy – osoby o przedsiębiorczym typie osobowości są pewne siebie, energiczne i lubią przywództwo. Opisują siebie jako osobę inteligentną i dokładną. Są skłonne podejmować ryzyko i dążyć do osiągnięcia sukcesu. Takie osoby często pracują w biznesie, zarządzaniu lub sprzedaży.
• typ konwencjonalny – osoby o konwencjonalnym typie osobowości są uporządkowane, skrupulatne i zorganizowane. Lubią strukturę, porządek i wykonywanie precyzyjnych zadań. Takie osoby często pracują w dziedzinach, takich jak finanse, księgowość, administracja lub IT.

Jak widzisz typologia osobowości to szeroko opisane zjawisko. Istnieje wiele teorii i podziałów w tym temacie. Warto jednak zaznaczyć, że niezależnie od tego, którym podziałem typologii osobowości będziemy się kierować, większość ludzi może mieć cechy z kilku różnych typów osobowości (dwóch czy trzech). Rzadko zdarza się sytuacja, że pracownik reprezentuje tylko jeden typ osobowości. Natomiast badanie osobowości zawsze może pomóc w zrozumieniu, dlaczego ludzie zachowują się w określony sposób (zarówno w życiu prywatnym jak i zawodowym) oraz podpowiedzieć, jak efektywnie komunikować się z członkami swojego zespołu.

Motywowanie pracowników o różnym typie osobowości

Skuteczne motywowanie pracowników wymaga uwzględnienia ich indywidualnych cech osobowości. Ponieważ ludzie różnią się w swoich preferencjach, warto dostosować motywatory do konkretnego typu osobowości pracownika – w ten sposób będziemy w stanie regulować zachowania pracowników, unikniemy konfliktów i problemów interpersonalnych, a motywowanie pracowników naprawdę będzie skuteczne. Jak to zrobić?

Dla przykładu osoby ekstrawertyczne cenią interakcje i uznanie społeczne. Motywowanie podwładnych ekstrawertyków może więc skupiać się wokół publicznych pochwał i nagród. Dla nich ważne jest bowiem, aby widzieć, że ich wkład jest doceniany przez innych – ekstrawertycy chcą wiedzieć, że przyczyniali się do osiągnięcia celów organizacji. Osoby introwertyczne z kolei potrzebują czasu na samotność i refleksję. Dla nich motywacją może być więc większa autonomia w pracy, unikanie natłoku spotkań i możliwość wykonywania obowiązków w spokojnym środowisku. Motywowanie swoich pracowników, których określa się jako myślicieli, może natomiast opierać się na delegowaniu im interesujących zadań, na zapewnieniu możliwości rozwoju umiejętności czy awansu na stanowiska wymagające analitycznego myślenia. Osoby przedsiębiorcze również docenią awanse, wyzwania i możliwość współpracy z kompetentnymi liderami. Motywują ich cele związane z osiągnięciami, a także nagrody finansowe i możliwość rozwoju kariery.

Jak widzisz, motywacja jest skuteczna, kiedy jest dostosowana do poszczególnych preferencji pracowników. I choć w teorii wydaje się to proste, to w rzeczywistości należy rozpoznać poszczególne typy osobowości wśród swoich pracowników, a następnie wykorzystywać odpowiednie techniki motywacyjne. Podsumowując, do najpopularniejszych narzędzi motywacyjnych możemy więc zaliczyć:

• premie i nagrody – premie finansowe i inne nagrody za osiągnięcia i wyjątkowe wyniki będą silnym bodźcem motywacyjnym zwłaszcza dla osób o przedsiębiorczym typie osobowości.
• rozwój zawodowy – dla osób zainteresowanych rozwojem umiejętności i awansem zawodowym, możliwość udziału w szkoleniach, kursach rozwojowych i mentorstwo będzie bardzo motywująca.
• autonomia i odpowiedzialność – pracownicy, którzy cenią autonomię i odpowiedzialność za swoje działania, mogą być bardziej zaangażowani, gdy daje im się swobodę podejmowania decyzji i zarządzania swoją pracą.
• pochwały i uznanie – regularne wyrażanie pochwał i uznania za dobre wyniki może zwiększyć motywację pracowników (zwłaszcza tych o społecznym typie osobowości).

Dostosowywanie technik motywacyjnych do indywidualnych potrzeb i cech pracowników jest kluczem do skutecznej motywacji. Spotkania integracyjne, dodatkowe kursy i szkolenia, redukcja wewnętrznego napięcia – sposobów jest całe mnóstwo i każdy, kto chce kierować ludźmi powinien poznać te narzędzia i zrozumieć zasady motywowania pracowników o różnym typie osobowości. 

Skuteczne zarządzanie podwładnymi o różnym typie osobowości

Zarządzanie pracownikami o różnych typach osobowości wymaga także dostosowania stylu komunikacji do poszczególnych pracowników. Co powinien uwzględnić prawdziwy lider? Przede wszystkim istotne jest, aby być dobrym słuchaczem i okazywać empatię wobec pracowników. Troska o dobro podwładnych to także okazywanie im zrozumienia. Co więcej, dla osób preferujących prostotę komunikacji, ważne jest, aby przekazywać informacje klarownie, lepiej więc unikać niejasności i formułować oczekiwania w sposób wyraźny. Dodatkowo zachęcanie pracowników do otwartej komunikacji i dzielenia się swoimi myślami i pomysłami jest kluczowe, niezależnie od typu osobowości. To może pomóc w unikaniu napięć i nieporozumień. Dostosowywanie stylu komunikacji do preferencji pracowników może być kluczem do skutecznej wymiany informacji. Niektórzy potrzebują więcej czasu na refleksję, inni preferują krótkie i zwięzłe komunikaty. Ważne jest, aby ustalić ze swoim zespołem takie kwestie, np. podczas spotkań indywidualnych.

Kolejnym istotnym aspektem jest zarządzanie konfliktami – trzeba bowiem zrozumieć, że różne typy osobowości będą różnić się w swoim podejściu do konfliktów. Nieporozumienia są nieodłączną częścią pracy w grupie i zdarzają się nawet w najbardziej zgranym zespole. Warto jednak na bieżąco identyfikować, skąd wynikają konflikty. Czy są one spowodowane różnicami w komunikacji, wartościach czy preferencjach? Rozpoznanie źródła konfliktu może pomóc w szybkim znalezieniu rozwiązania. Przykładowo, ekstrawertycy nie unikają konfliktów, zaś introwertycy potrzebują czasu na przetworzenie emocji. Dlatego na nieporozumienia należy patrzeć szeroko, a nie tylko przez pryzmat jednego pracownika. Zachęcanie do współpracy i kompromisu zawsze będzie pomocne w rozwiązywaniu konfliktów. Warto stawiać na budowanie mostów między różnymi typami osobowości i promować rozwiązania, które uwzględniają różnice pomiędzy pracownikami. Dobrym sposobem jest także inwestowanie w szkolenia z zakresu komunikacji, budowania zespołu i rozwiązywania konfliktów – dlatego skupmy się teraz na chwilę na tym temacie 🙂

Motywacja do rozwoju osobistego i szkolenia dla managerów – to bardzo istotne!

Inwestowanie w rozwijanie umiejętności zarządzania różnymi typami osobowości przynosi firmie liczne korzyści. Po pierwsze, rozumienie i umiejętność dostosowania się do różnic w osobowościach pracowników pomaga menedżerom skutecznie zmotywować swój zespół, a dzięki temu mogą oni lepiej wykorzystać potencjał każdego pracownika. Dodatkowo, kiedy pracownicy czują się zrozumiani i doceniani, są bardziej zaangażowani, a to bezpośrednio przekłada się na efektywność pracy. Nie można także zapominać, że menedżerowie, którzy potrafią rozpoznać i zarządzać konfliktami związanymi z różnicami osobowości, przyczyniają się do bardziej harmonijnego środowiska pracy i skuteczniejszej współpracy.

Podsumowując więc wszystkie informacje, możemy jasno stwierdzić, że zarządzanie, a więc wspieranie i motywowanie konkretnych typów osobowości, jest niesamowicie istotne dla funkcjonowania firmy jako całości. Dlatego organizacje powinny wspierać rozwijanie umiejętności zarządzania różnymi typami osobowości u liderów i managerów poprzez szkolenia i warsztaty, jak m.in.:

• szkolenia z zakresu komunikacji – szkolenia te pomagają menedżerom doskonalić umiejętności słuchania, wyrażania swoich myśli i rozumienia potrzeb innych. Uczą również skutecznych technik komunikacji z różnymi typami osobowości.
• szkolenia z zarządzania konfliktami – programy te pomagają menedżerom rozpoznawać, analizować i rozwiązywać konflikty wynikające m.in. z różnic osobowości. Uczą również strategii mediacyjnych i budowania mostów między pracownikami.
• szkolenia z rozwoju osobistego/coaching managerski– takie warsztaty pomagają menedżerom zrozumieć nie tylko cechy pracowników, ale także siebie i swoje własne cechy osobowości, co może pomóc w lepszym zarządzaniu innymi. Pozwalają także na rozwijanie umiejętności radzenia sobie z emocjami i stresem.
• szkolenia z umiejętności motywacyjnych – takie programy uczą menedżerów, jak dostosować swoje podejście motywacyjne do różnych pracowników. Pomagają w identyfikowaniu indywidualnych motywatorów i preferencji.
• szkolenia z budowania zespołu i rekrutacji – takie kursy skupiają się na zrozumieniu różnic w osobowościach członków zespołu i na budowaniu efektywnej współpracy opartej na różnorodności. Pomagają także m.in. w tworzeniu profili kandydatów i oferty pracy, która będzie zgodna z wymaganiami danego stanowiska. 

Inwestycja w szkolenia i warsztaty dla menedżerów w obszarze zarządzania różnymi typami osobowości może przynieść znaczne korzyści organizacji, w tym zwiększenie efektywności zespołu, poprawę relacji międzyludzkich i zwiększenie satysfakcji pracowników.

Podsumowując, skuteczne zarządzanie różnymi typami osobowości w miejscu pracy ma ogromne znaczenie dla osiągnięcia sukcesu. Odpowiednia motywacja jest siłą napędową każdego biznesu, a rozumienie i szanowanie różnic osobowości pozwala tworzyć bardziej efektywne zespoły, redukować konflikty oraz zwiększać zaangażowanie i satysfakcję pracowników. Różnice osobowości są naturalne i nieuniknione, a odpowiednie zarządzanie nimi może przynieść ogromne korzyści i wpłynąć na sukces finansowy przedsiębiorstwa. Warto dążyć do stworzenia otwartego i zrozumiałego środowiska pracy, rozwijania zdolności przywódczych managerów i poszerzania własnych horyzontów – dzięki temu każdy pracownik będzie czuł się doceniany i rozumiany, a to najlepszy benefit w każdej pracy 🙂 Powodzenia!