Zdolności przywódcze

Wielu pracowników wspinając się sukcesywnie po szczeblach kariery marzy, by w końcu dość do pozycji managerskiej. Awans pionowy wydaje się przecież być czymś naprawdę dużym, wyjątkowym. I choć w zdecydowanej większości zawodów taka ścieżka kariery jest naturalna, to warto zadać sobie pytanie, czy wszyscy pracownicy mogą być liderami? Czym powinien wyróżniać się dobry manager? Jak rozwijać wśród pracowników zdolności przywódcze? Odpowiadamy na najważniejsze pytania – zapraszamy do artykułu.  

Czym są zdolności przywódcze

Na samym wstępie warto odpowiedzieć sobie na pytanie, czym są zdolności przywódcze. Definicja jedna i ogólnie przyjęta jednak nie istnieje. Jednak w szerokim rozumieniu można przyjąć, że przywództwo to umiejętność wpływania na jednostki lub na grupę – po to, by uzyskać zamierzony efekt. Definiując z kolei zdolności przywódcze w zarządzaniu można stwierdzić, że jest to zdolność wpływania na zachowania pracowników – po to, by ci realizowali określone przez organizację cele.

Co istotne, warto wspomnieć, że przywództwo opiera się na autorytecie lidera oraz władzy, którą pozostali pracownicy dobrowolnie akceptują. Zdolności przywódcze pozwalają ustalić kierunek, który będzie zgodny z wizją firmy, jednocześnie przychylny dla poszczególnych członków zespołu. Z przywództwem nierozerwalnie wiążą się też motywowanie i inspirowanie pracowników.

Z czego składają się zdolności przywódcze

Choć definicja zdolności przywódczych nie jest prosta do zredagowania, to w przypadku umiejętności, które wpływają na bycie dobrym liderem, literatura jest raczej zgodna. Wśród najważniejszych umiejętności, które powinien mieć szef zespołu wymienia się przede wszystkim:

• umiejętności komunikacyjne – pod tym pojęciem rozumie się umiejętność przekazywania informacji (i tych dobrych, i tych złych) w sposób jasny i klarowny, wpływa to na sukces całego zespołu.
• umiejętność słuchania – aktywne słuchanie wcale nie jest powszechnie występującą cechą, a wpływa w istotnym stopniu na powodzenie w byciu managerem. Lider, który słucha pracowników reaguje na ich potrzeby i oczekiwania, a to bardzo ważne.
• umiejętność delegowania obowiązków – bez delegowania zadań nie można mówić o skutecznym przywództwie, jednak ważny jest również sposób, w jaki zadania są delegowane – czy na zasadzie rozkazów, czy po partnersku.
• umiejętność motywowania pracowników – trzeba pamiętać, że dobry lider wie, w jaki sposób motywować poszczególnych pracowników. Dla jednych bowiem na wzrost motywacji zadziała gratyfikacja finansowa, na drugich pochwała przy pozostałych członach zespołu, a na innych szkolenia, warsztaty i rozwój.
• umiejętność reagowania na konflikty – konflikty zdarzają się wszędzie – i w życiu prywatnym, i w zawodowym. Dobry lider, który stoi na czele swojego zespołu, potrafi zdiagnozować i rozwiązać powstające w organizacji konflikty.

Czym różni się lider od przywódcy

Od lat słyszeć można opinię, że kierownikiem może być każdy, jednak tylko niektórzy mogą być dobrymi liderami. I ciężko się z tym nie zgodzić.

Kierownik może opierać swój autorytet na strachu, delegować zadania w sposób dyrektywny, nie słuchać pracowników, a dążyć jedynie do realizacji celów.

Z kolei dobry lider wpływa na członków zespołu w sposób indywidualny i wspierający – dostosowuje język i styl motywacji, wpływając na ich zaangażowanie. W dłuższej perspektywie to o wiele bardziej skuteczna metoda. Pracownicy, którzy czują się wysłuchani i ważni, z przyjemnością wykonują swoje zawodowe obowiązki, tym samym będąc lojalni wobec pracodawcy.

A co z kolei wyróżnia przywódcę od lidera? Otóż przywódca będzie dobrym liderem, ale takim, który potrafi patrzeć jeszcze szerzej. To osoba, która ma misję i wizję, do których jest w stanie przekonać swoich podwładnych. I co istotne, wizja ta jest zgodna nie tylko z celami organizacji, ale również z celami i ambicjami poszczególnych członków zespołu.

Przydatne cechy przywódcze

Czy istnieją cechy, które „zdradzają” dobrego przywódcę? Jak najbardziej! Do tych najważniejszych z pewnością możemy zaliczyć:

• umiejętność tworzenia wizji – wytworzenie obrazu celów, świadomość wizji i przekazanie ich w klarowny sposób członkom zespołu skutecznie pomagają przywódcy w zarządzaniu ludźmi,
• motywacja i inspiracja – te cechy muszą działać „dwutorowo” – sam lider musi czuć chęć działania, a następnie odpowiednio motywować swoich podwładnych,
• stabilność emocjonalna – przywódca musi cechować się wysokim poziomem inteligencji emocjonalnej, nie może reagować impulsywnie.
• pewność siebie – aby przekonać do siebie tłumy, lider musi być pewny siebie i swoich umiejętności.
• determinacja – wytrwałość w działaniu to nieodłączna cecha lidera. Jeśli pierwsza porażka spowoduje u niego spadek motywacji, to zespół od razu przejmie negatywne emocje.
• entuzjazm – odpowiednie nastawienie połączone z realizmem to klucz do sukcesu. Przywódca musi zarażać ludzi pozytywnym myśleniem, jednak przy tym twardo stąpać po ziemi.
• odpowiedzialność – tę cechę można rozpatrywać na kilku płaszczyznach. Lider musi być w stanie wziąć odpowiedzialność za swoje decyzje i działania, a jednocześnie odpowiadać za zachowanie swoich podwładnych.
• charyzma – umiejętność przekonywania do siebie innych ludzi sprawia, że łatwiej jest pozyskać sprzymierzeńców i poderwać tłumy.  

Weryfikacja zdolności przywódczych

Czy zdolności i cechy przywódcze można zweryfikować już podczas rozmowy rekrutacyjnej? Oczywiście. Istnieją techniki i narzędzia, które sprawią, że będziemy w stanie rozpoznać, czy dana osoba ma kompetencje przywódcy.

Bardzo dobrym rozwiązaniem jest wybranie odpowiedniej techniki dotarcia do potencjalnych kandydatów. W tej sytuacji pomocnym jest Executive Search lub Direct Search. To metody, które skutecznie pomagają dotrzeć do kandydatów, cechujących się oczekiwanymi cechami i umiejętnościami.

Kolejno, aby wyłonić odpowiednią osobę, warto przeprowadzić Assessment Centre. Zadania, które potencjalni pracownicy wykonują podczas sesji AC pomagają w dogłębnym oszacowaniu profilu osobowościowego kandydata. Wśród zadań indywidualnych bardzo dobrze sprawdza się tzw. koszyk zadań, który pozwala ocenić umiejętność wyznaczania priorytetów, delegowania zadań, działania pod presją czasu i stresu. Pomocne jest także case study – należy stworzyć taką sytuację, która będzie wymagała od kandydata podjęcia ważnej decyzji, przeprowadzenia z podwładnym rozmowy 1:1 lub rozwiązania konfliktu powstałego w zespole.  

Z kolei na podstawie zadań grupowych asesorzy są w stanie ocenić, czy dany kandydat wyróżnia się charyzmą i potrafi w efektywny sposób przekonać innych do swojego zdania.

Rozwój umiejętności przywódcy

Jedną z najbardziej skutecznych i efektywnych metod na rozwój umiejętności przywódczych jest udział w dedykowanych szkoleniach i warsztatach. Takie kursy najczęściej poza samą teorią składają się również z części praktycznej – treningu poprowadzonego przed doświadczonych coachów biznesowych. Takie osoby znają wiele profesjonalnych technik i narzędzi, które pozwolą wskazać mocne strony uczestników oraz cechy, nad którymi powinni jeszcze popracować.  

Warto także pamiętać, że zdolności przywódcze można rozwijać samodzielnie. Aby to zrobić, warto wychodzić ze swojej strefy komfortu i podejmować określone działania, np.:

• być proaktywnym – osoby, które lubią podnosić sobie poprzeczkę i chcą brać udział w coraz to nowych wyzwaniach zdecydowanie lepiej odnajdują się w roli liderów
• mieć otwarty umysł – szeroka perspektywa zawsze pozwala lepiej spojrzeć na dany problem. Dlatego osoby, które myślą o roli lidera powinny nieustannie rozwijać i pogłębiać wiedzę oraz umiejętności.
• być asertywnym – umiejętność wyznaczania granic jest niesamowicie istotna – dobry lider musi wiedzieć, kiedy powiedzieć NIE.
• być samodzielnym w działaniu – samodzielność w działaniu i podejmowaniu decyzji to jedna z głównych cech dobrego lidera.

Doszkalanie przywódców to wyjątkowo ważna cecha, ale warto pamiętać, że dobry lider będzie również sam dbał o swój rozwój.